برای شناختن مولتی ویتامین ها و نقش مهم آنها در سلامت عمومی افراد و همچنین تاثیر آنها در پیش گیری و یا درمان برخی از بیماری ها لازم است تا پیش از هر چیز تعریف دقیقی از سوءتغذیه داشته باشیم.سوءتغذیه به معنای عدم کفایت رژیم غذایی در تامین ریزمغذی ها و یا درشت مغذی های مورد نیاز فرد است.فردی که سوءتغذیه دارد لزوما فردی لاغر نیست بلکه بسیاری از افراد هستند که علیرغم چاقی یا اضافه وزن در معرض خطرسوءتغذیه هستند ویا سوءتغذیه دارند(مانند کودکان مبتلا به کواششیورکور).

مکمل های تغذیه ای مولتی ویتامین با هدف کاهش ریسک بروز سوءتغذیه در افراد مستعد ایجاد شدند،این افراد به چند گروه کلی تقسیم میشوند:

1.افرادی که دریافت کافی از ماده ی مغذی خاصی را ندارند مانند گیاه خواران مطلق که دریافت کافی از ویتامین B12 ندارند ویا سالمندان که به علت کاهش اشتها و یا از دست دادن دندان ها دریافت کافی از کلسیم و ویتامین C ندارند.

2.افرادی که به دلایلی نیاز به دریافت بیشتر دارند مانند زنان در دوره ی بارداری که نیاز به مکمل یاری فولات دارند و یا ورزشکارانی که به علت افزایش میزان متابولیسم نیاز به دریافت میزان بیشتری از ریز مغذی ها و یا درشت مغذی ها دارند.

3.افرادی که به علت بیماری و یا مصرف داروهای خاص افزایش در دفع مواد مغذی دارند مانند افرادی که برای کاهش وزن از داروی ارلیستات(زنیکال)استفاده میکنند،اثر جانبی این دارو دفع ویتامین های محلول در چربی است که پس از مصرف دارو حتما باید از مکمل مولتی ویتامین های محلول در چربی استفاده کرد.

شیوع مصرف مولتی ویتامین ها

شیوع استفاده از مکمل های تغذیه ای 22% تا53% بین کشور های امریکا،کانادا،کره،انگلستان،سوئد،آلمان و فرانسه گزارش شده است.مولتی ویتامین ها بیشترین مصرف را در جمعیت امریکائیان به خود اختصاص دادند درحالیکه مصرف ویتامین های D وC بیشترین استفاده را در بین کانادایی ها داشتند.

آیا مصرف روزانه ی مولتی ویتامین ها در همه ی گروه ها مجاز است؟

نتایج مطالعات حاکی از این امر است که مصرف مکمل های مولتی ویتامین در جمعیت هایی که از رژیم غذایی مناسبی طبعیت میکنند (که حاوی تمامی ریز مغذی ها و درشت مغذی ها است)،تاثیر خاصی را در میزان سلامت عمومی و شادابی فرد و یا افزایش سطوح انرژی ایجاد نمیکند.از طرف دیگر مصرف خود سرانه و بیش از حد نیاز مولتی ویتامین ها دفع ادارای آنها را افزایش میدهد و یا سبب تجمع آنها در بافت هایی خاص مانند کبد شده و باعث ایجاد مسمومیت میشود.بسیاری از افراد به امید درمان و یا کاهش علائم ناشی از بیماری ها روی به استفاده از مکمل های مولتی ویتامین می آورند.نتایج حاصل از آنالیز داده های به دست آمده از مکمل یاری با مولتی ویتامین( حاوی 120میلیگرم ویتامینC ،30 میلیگرم ویتامینE ،6میلیگرم بتاکاروتن،100میکروگرم سلنیوم و 20 میلیگرم روی)در بالغین مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی در کشور فرانسه  نشان داد که مکمل یاری با مولتی ویتامین ها نتوانست ریسک بروز سکته های قلبی را به طور معنی داری کاهش دهد،بنابراین اگرچه مکمل های مولتی ویتامین منابع غذایی بسیار ارزشمندی هستند اما همه ی افراد به آنها نیاز ندارند.

نتیجه گیری

در وهله ی اول تاکید بر دریافت ویتامین ها از طریق یک رژیم غذایی سالم و کامل است اما اگر فرد با طبعیت از یک رژیم باکفایت باز هم نتوانست ریزمغذی های مورد نیاز رژیم را تامین کند پای مصرف مکمل های مولتی ویتامین به میان می آید.در بین افراد مختلف مادران باردار،سالمندان و کودکان نیاز شدید تری به مکمل های مولتی ویتامین در صورت عدم دریافت از طریق رژیم غذایی را دارند.پیش از مصرف هرگونه مکمل مولتی ویتامین با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا از ایمن بودن دوز و ترکیبات موجود در محصول مطمئن شوید.